تعریف آکورد و آرپاژ

در موسیقی نوعی آکورد شکسته که در آن نغمات به‌صورت متوالی از بم به زیر یا از زیر به بم اجرا می‌شود را آرپژ (به فرانسوی: arpège) یا چنگ‌سان می‌گویند.

آرپژ به عبارتی نواختن تک به تک نت‌های یک آکورد به جای اجرای همزمان آن‌ها است. واژه فرانسوی آرپژ و ایتالیایی آرپجیو هر دو به معنی «همانند ساز چنگ» هستند. صدای حاصل از آکوردی که به شیوۀ چنگسان نواخته می‌شود چنگسانه نامیده می‌شود. فن آرپژ در نوازندگی سازهای پیانو، چنگ و گیتار بسیار کاربرد دارد.

نکته مهم آرپژ این است که هر انگشت دارای استقلال و شخصیت خاص خود است. اغلب هر انگشت وظیفه ضربه زدن به یک سیم مشخص را برعهده دارد. در نواختن قطعات سرعتی آرپژها نباید مبهم و درهم گوش برسد، بلکه باید تک تک نتها با فاصله زمانی منظم و به وضوح شنیده شود.

به صدا درآوردن متوالی نت‌های یک آکورد به شیوهٔ چنگسان را چنگسان‌سازی arpeggiation می‌گویند. اجرای آکورد شکسته با پرش کمانه به‌صورت متوالی بر روی سیم‌های متفاوت کمانه‌کشی چنگسان arpeggiando یا arpeggiato نام دارد. آکورد چهارششی که معمولاً در قسمت ضعیف میزان و بر روی درجهٔ یکم می‌آید و در بین حالت‌های دیگر همین آکورد قرار می‌گیرد آکورد چهارشش چنگسان است.

آرپژهای مرسوم در گیتار اغلب به صورت زیرمجموعه‌هایی از آرپژهای ۳/۴ و ۶/۸ و ۴/۴ است.

آکورد (به فرانسوی: Accord) به نواختن همزمان چند نت با هم آکورد گفته می‌شود. آکوردها به منظور ایجاد هارمونی در آهنگ استفاده می‌شوند. به بیان دیگر به چند صدا که در یک زمان با هم شنیده می‌شوند آکورد می‌گویند، که اگر از فواصل سوم روی هم تشکیل شده باشد آن را به حالت پایگی گویند. آکورد را متناسب با گام‌های موسیقی می‌سازند و معمولاً در سازهای زهی و کلاویه دار دیده می‌شود، امروزه خیلی از آهنگ‌ها را با آکورد می‌نوازند

آکورد شناسی

آکورد شناسی علم شناسایی آکوردهای مختلف و وجه تمایز و وجه تسمیه آنهاست. ساده ترین آکوردها، آکورد سه صدایی (تریاد) است که از یک نت به نام نت پایه (Tonic) و نت دیگری بنام ساب دومینانت (که نسبت به پایه فاصله سوم دارد) به نام سوم آکورد و نتی که با پایه فاصله پنجم دارد دومینانت(به نام پنجم آکورد) تشکیل شده‌است. اگر یک فاصله سوم به بالای سومین (اخرین) نت آکورد سه صدائی (تریاد) اضافه شود آکورد چهارصدائی و با اضاف شدن یک فاصله سوم دیگر به اکورد چهار صدائی اکورد پنج صدائی به وجود میاید.

کلمه آکورد به معنی در تعادل بودن می‌باشد.

انواع اکورد 1-اکورد مینور اکوردهایی هستند که از قرار گرفتن دوفاصله ی سوم اولی کوچک(یک ونیم پردهای) و دومی بزرگ(دو پرده ای)نسبت به نت پایه ساخته میشوند. مثال/اکورد لا مینور(لا...دو....می) لا...دو(سوم کوچک) دو....می(سوم بزرگ)

2-اکوردهای ماژور اکوردهایی هستند که از قرار گرفتن دو فاصله ی سوم اولی بزرگ ودومی کوچک نسبت به پایه ساخته میشوند. مثال/اکورد دو ماژور(دو....می...سل) دو....می(سوم بزرگ) می...سل(سوم کوچک)

3-اکورد های کاسته.4-اکوردهای افزوده.5اکوردهای سون(7)و...

منبع:ویکی پدیا و کتاب تئوری موسیقی نوشته مصطفی کمال پورتراب، نشر چشمه ۱۳۷۴